Seçim sonrası hükümet senaryoları

2015 genel seçimlerinde 13 yıllık bir aradan sonra ilk defa Meclis’te hiç bir parti tek başına çoğunluğu sağlayamadı. Hükümetin nasıl kurulacağı hararetle tartışılıyor.

İlk gecenin heyecanıyla bazı siyasetçiler tekrar seçime gidilmesinden bahsettiyse de ben bu senaryoya fazla ihtimal vermiyorum. Siyasi liderler ve partilerin duruşları değişmeden yapılacak bir genel seçimde farklı bir netice çıkması zor. Seçmenin bu senaryoyu tetikleyecek partiyi cezalandırması ihtimali ve yeni milletvekili seçilenlerin tekrar sahaya inmeye istekli olmaması da seçimlerin yenilenmesi ihtimalini azaltan faktörler.

Milletvekili dağılımı itibarıyla pek çok alternatif hükümet senaryosu var: AKP ve CHP azınlık hükümetleri, AKP’nin diğer üç partiden herhangi biriyle kuracağı koalisyonlar, AKP karşıtı üçlü koalisyon ve CHP’nin MHP veya HDP’den biriyle kuracağı azınlık koalisyonunun diğeri tarafından desteklenmesi. Bu ihtimalleri tek tek ele alalım.

AKP’nin milletvekili sayısı 275’e çok yakın olsaydı azınlık hükümeti mantıklı görülebilirdi, ama 258 milletvekiliyle bu senaryo kolay değil. Azınlık hükümeti için AKP’nin bir partinin açık desteğine ihtiyacı var. AKP’yi açıkça destekleyerek risk alacak bir siyasi partinin bu riski almışken hükümete girmenin avantajlarından faydalanmayı reddetmesi kolay değil.

AKP karşısında üçlü koalisyon kurulması MHP ve HDP’nin Kürt sorunu konusundaki duruşları nedeniyle zor görünüyor. CHP’nin MHP ile HDP’den biriyle koalisyon kurup diğerinin dışarıdan desteğini alması da hem koalisyonun hem de azınlık hükümetinin zorluklarını aynı anda taşıması nedeniyle gerçekçi değil. Bu durumda AKP’siz bir hükümetin üçlü ya da ikili bir koalisyon yerine CHP azınlık hükümeti olması daha akla yakın görünüyor.

AKP diğer partilerden herhangi biriyle koalisyon yaparak iktidarını sürdürmeye yatkın olduğu izlenimini veriyor. AKP-CHP koalisyonu piyasalar açısından en tercih edilen alternatif. İki partinin birlikte referanduma gitmeden anayasayı değiştirecek çoğunluğa sahip olması da tüm parti ve seçmenleri memnun edecek bazı hamlelerin yapılmasını kolaylaştırabilir.

AKP-MHP koalisyonu tabanların en uyumlu olduğu formül. Ancak Cumhurbaşkanlığı, yolsuzluklar ve özellikle Çözüm Süreci konusunda MHP’nin sert tutumuna AKP’nin taviz vermeye hazır olup olmadığı henüz belli değil.

AKP ile HDP arasında Çözüm Süreci odaklı bir koalisyon kurulabilir. HDP’nin bugün geldiği nokta AKP’nin 2002-2007 arasındaki duruşuna oldukça yakın. Ancak HDP’ye ilk defa oy veren seçmenlerin AKP karşıtlığı oldukça kuvvetli – AKP ile koalisyon kurarak sözünden dönmek HDP için kolay değil.

Mevcut koşullar altında ben en yüksek ihtimali AKP-CHP koalisyonunda görüyorum. İş dünyası ve kanaat önderlerinin de baskısıyla iki partinin bu yöne doğru itelenme ihtimali yüksek. Bunun gerçekleşmemesi halinde AKP’nin önce MHP, sonra da HDP’ye koalisyon teklif edeceğini, sonunda da azınlık hükümetine güvenoyu isteyeceğini tahmin ediyorum.

Erken seçimi ne seçmenler ne de yeni seçilen milletvekilleri arzu etmiyor. Bu nedenle oyun bozanlık yaparak erken seçime yol açacak partiler seçmen tarafından cezalandırılacaktır. Tüm partinin bunu göz önüne alarak karar vereceklerini tahmin ediyorum.

AKP başkanlık sistemine geçiş ve yoluzlukların üzerine gidilmemesi konusunda ısrarcı olarak hükümetin kurulmasını zorlaştırırsa kısa zamanda yapılacak erken seçimde daha da büyük kayıplara uğrayabilir. Ancak üç muhalefet partisinin hem kendi aralarından bir hükümet çıkaramayıp hem de AKP ile koalisyonu reddetmeleri halinde seçmenin tekrar AKP’ye yönelmesi de mümkün.

Partiler arasındaki müzakereler heyecanlı geçeceğe benzer – merakla ve heyecanla bekliyoruz...