Başbakan Erdoğan ısrarla TBMM'nin salt çoğunlukla Anayasayı değiştiremiyor olmasının demokrasiye aykırı olduğunu iddia ediyor. Kendisine 200 yılı aşkın bir süredir, pek çok krizi göğüsleyerek ayakta kalmış olan 1787 ABD Anayasasını hatırlatmak gerek.
ABD'de Anayasa değişikliği için iki yöntem var:
- Değişikliklerin parlamentonun iki kanadının her ikisinin de 2/3 çoğunluğu ile kabul edilmesi
- Eyaletlerin 2/3'ünün önerisi ve parlamentonun onayı ile bir "Anayasa konvansiyonu" toplanması; değişikliklerin bu konvansiyonda yapılması
Her iki yöntem altında da Anayasa değişikliğinin yürürlüğe girmesi için eyaletlerin 3/4'ünde ayrı ayrı kabul edilmeleri gerekiyor.
ABD'de bu zor mekanizma neden konmuş? Ve neden başarılı olmuş?
Demokrasi yasama organı diktatörlüğü demek değildir. Yasama organı da oyunun kurallarına uymak zorundadır. Yasama organı kuralları keyfi olarak değiştirme imkanına sahip olursa bu da demokrasiye yönelik bir tehdit oluşturabilir.
Şimdi kendimize soralım: bizde bu kural geçerli olsa acaba TBMM'nin gizli oy kuralını ihlal ederek kabul ettiği Anayasa değişikliği paketi 81 ilin 61'inde kabul görür müydü? Cevap belli: Hayır.
Thursday 27 May 2010
Yeni dış politika ve sürprizler
Brezilya / Türkiye / İran anlaşmasına tepkiler ilginç.
Türkiye'de en milliyetçi yazarlardan ta Baskın Oran'a kadar uzanan bir uzlaşma oluştu. Yıllardır "aman Batı ne derse yapalım yoksa mahvoluruz" edebiyatı yapan sözde liberallerin bile sesi çıkmıyor. Her türden milliyetçiler, her türden dinci/cemaatçiler ve her türden solcular 1919'dan bu yana ilk defa bu kadar rahat ve mutlak bir fikir birliğine vardı. Meğer herkes bağımsız dış politika özlemi ile yanıyormuş.... : )
Öte yandan Batı aydınlarının önemli bölümü de sert tepkide birleşti. Tom Friedman gibi genellikle farklı kültürler arası denge ve eşitlikten bahseden bir yazar bile posta koyuyor. ABD'nin insan hakları ihlal şampiyonu Suudi Arabistan'a yazdığı açık çek Friedman gibi Amerikalı aydınları rahatsız etmezken İran konusunda farklı fikirlere bu tepki neden? "Farklı kültür ve ideolojilerle diyalog olacaksa onu da biz yaparız" yaklaşımı tabii. Edward Said'in vurguladığı gibi, Batılı olmayana karşı kendini mutlak üstün görme en liberal aydınına kadar Batılıların içine işlemiş.
Türkiye'de en milliyetçi yazarlardan ta Baskın Oran'a kadar uzanan bir uzlaşma oluştu. Yıllardır "aman Batı ne derse yapalım yoksa mahvoluruz" edebiyatı yapan sözde liberallerin bile sesi çıkmıyor. Her türden milliyetçiler, her türden dinci/cemaatçiler ve her türden solcular 1919'dan bu yana ilk defa bu kadar rahat ve mutlak bir fikir birliğine vardı. Meğer herkes bağımsız dış politika özlemi ile yanıyormuş.... : )
Öte yandan Batı aydınlarının önemli bölümü de sert tepkide birleşti. Tom Friedman gibi genellikle farklı kültürler arası denge ve eşitlikten bahseden bir yazar bile posta koyuyor. ABD'nin insan hakları ihlal şampiyonu Suudi Arabistan'a yazdığı açık çek Friedman gibi Amerikalı aydınları rahatsız etmezken İran konusunda farklı fikirlere bu tepki neden? "Farklı kültür ve ideolojilerle diyalog olacaksa onu da biz yaparız" yaklaşımı tabii. Edward Said'in vurguladığı gibi, Batılı olmayana karşı kendini mutlak üstün görme en liberal aydınına kadar Batılıların içine işlemiş.
Anayasa değişikliği paketine HAYIR
Yaklaşmakta olan Anayasa değişikliği referandumunda HAYIR oyu vereceğim. Bu kararımın arkasındaki nedenleri şöyle özetleyebilirim:
1. Türkiye'nin ihtiyacı demokrasinin gelişmesi ve insan haklarının güçlendirilmesidir. Bu Anayasa değişikliği demokrasi ve insan haklarında en ufak bir iyileşme getirmemektedir.
2. Ülkenin yeni bir genel seçime ihtiyacı vardır; HAYIR oyu AKP'yi erken seçime zorlayacaktır.
3. Türkiye'de bugün yasama ve yürütmenin yargı üzerindeki etkisini artırmak fayda değil zarar getirecektir. Yargı reformunu yargı bağımsızlığını zayıflatan değil güçlendiren bir şekilde yapmak gerekir.
4. Anayasa değişikliği 2000 yılında olduğu gibi TBMM'deki tüm partilerin uzlaşması ile yapılabilirdi, yapılmalıydı.
5. AKP hükümeti bu pakete harcadığı vaktini işsizlik, kalkınma gibi daha acil konulara harcamalıydı.
6. Katılımcı bir şekilde hazırlanmayan Anayasalar referandumla yürürlüğe girseler de meşruiyet kazanamazlar (bakınız %92 oyla kabul edilen 1982 Anayasası)
7. Ülkedeki farklı fikileri kucaklamayan Anayasalar referandumla yürürlüğe girseler de meşruiyet kazanamazlar (bakınız %62 oyla kabul edilen 1961 Anayasası)
8. Milletvekili adayları demokratik ve katılımcı bir şekilde belirlenmez iken TBMM'nin Anayasa Mahkemesi ve HSYK'ya üye seçmesi demokrasiyi güçlendirmez, zayıflatır
9. Demokrasinin güçlenmesi için yapılması gereken seçim sistemi ile partilere devlet yardımının adil hale getirilmesi ve önseçim mekanizması ile partilerin demokratik hale getirilmesidir.
10. Anayasa değişiklikleri geçmişe değil geleceğe bakarak yapılmalıdır.
Anayasa değişikliği konusu sadece siyasi partilere bırakılamayacak kadar önemlidir. Tüm vatandaşlar ve sivil toplum kuruluşlarının tartışmalar ve kampanyada aktif rol alması şarttır. Bu çerçevede herkesi göreve davet ediyorum.
1. Türkiye'nin ihtiyacı demokrasinin gelişmesi ve insan haklarının güçlendirilmesidir. Bu Anayasa değişikliği demokrasi ve insan haklarında en ufak bir iyileşme getirmemektedir.
2. Ülkenin yeni bir genel seçime ihtiyacı vardır; HAYIR oyu AKP'yi erken seçime zorlayacaktır.
3. Türkiye'de bugün yasama ve yürütmenin yargı üzerindeki etkisini artırmak fayda değil zarar getirecektir. Yargı reformunu yargı bağımsızlığını zayıflatan değil güçlendiren bir şekilde yapmak gerekir.
4. Anayasa değişikliği 2000 yılında olduğu gibi TBMM'deki tüm partilerin uzlaşması ile yapılabilirdi, yapılmalıydı.
5. AKP hükümeti bu pakete harcadığı vaktini işsizlik, kalkınma gibi daha acil konulara harcamalıydı.
6. Katılımcı bir şekilde hazırlanmayan Anayasalar referandumla yürürlüğe girseler de meşruiyet kazanamazlar (bakınız %92 oyla kabul edilen 1982 Anayasası)
7. Ülkedeki farklı fikileri kucaklamayan Anayasalar referandumla yürürlüğe girseler de meşruiyet kazanamazlar (bakınız %62 oyla kabul edilen 1961 Anayasası)
8. Milletvekili adayları demokratik ve katılımcı bir şekilde belirlenmez iken TBMM'nin Anayasa Mahkemesi ve HSYK'ya üye seçmesi demokrasiyi güçlendirmez, zayıflatır
9. Demokrasinin güçlenmesi için yapılması gereken seçim sistemi ile partilere devlet yardımının adil hale getirilmesi ve önseçim mekanizması ile partilerin demokratik hale getirilmesidir.
10. Anayasa değişiklikleri geçmişe değil geleceğe bakarak yapılmalıdır.
Anayasa değişikliği konusu sadece siyasi partilere bırakılamayacak kadar önemlidir. Tüm vatandaşlar ve sivil toplum kuruluşlarının tartışmalar ve kampanyada aktif rol alması şarttır. Bu çerçevede herkesi göreve davet ediyorum.
Siyasetçilerin saydamlığı
Kılıçdaroğlu'nun gömleği eski bir tartışmayı tekrar başlattı. Hangi siyasetçi ne kadar varlıklı?
Türkiye demokratik bir siyasi sistem ve serbest piyasa ekonomisine sahip. Hal bu iken siyasetçilerin ne kadar varlıklı olduğundan ziyade bu varlığın kaynağı ve gelişimine odaklanmakta yarar var.
Siyasete giren ve ülkenin yönetimine talip olan bir kişi toplumun bazı kişisel bilgilerini öğrenme hakkına sahip olduğunu peşinen kabul etmelidir.
Türkiye'de TBMM üyeliği ve Belediye Başkanlığı gibi önemli seçilmiş görevlerde bulunan kişilerin kendileri ve yakın aile fertlerinin sadece bugünkü mal varlıkları değil son 10-15 yılda verdikleri vergi beyannameleri de kamuya açık olmalıdır. Bugün resmi kurumlar tarafından siyasetçilerden alınan bilgiler hem yeterince kapsamlı olmadıkları, hem de kamuya açık olmadıkları için sembolik olmaktan öteye gitmemektedir. Siyasetçi ve ailesinin gelir ve servetinin uzun vadeli seyri bilinmeli ki vatandaş bir sebepsiz zenginleşme hali olup olmadığını teşhis edebilsin.
Dünyanın olgun demokrasilerindeki saydamlık standardı budur.
Türkiye demokratik bir siyasi sistem ve serbest piyasa ekonomisine sahip. Hal bu iken siyasetçilerin ne kadar varlıklı olduğundan ziyade bu varlığın kaynağı ve gelişimine odaklanmakta yarar var.
Siyasete giren ve ülkenin yönetimine talip olan bir kişi toplumun bazı kişisel bilgilerini öğrenme hakkına sahip olduğunu peşinen kabul etmelidir.
Türkiye'de TBMM üyeliği ve Belediye Başkanlığı gibi önemli seçilmiş görevlerde bulunan kişilerin kendileri ve yakın aile fertlerinin sadece bugünkü mal varlıkları değil son 10-15 yılda verdikleri vergi beyannameleri de kamuya açık olmalıdır. Bugün resmi kurumlar tarafından siyasetçilerden alınan bilgiler hem yeterince kapsamlı olmadıkları, hem de kamuya açık olmadıkları için sembolik olmaktan öteye gitmemektedir. Siyasetçi ve ailesinin gelir ve servetinin uzun vadeli seyri bilinmeli ki vatandaş bir sebepsiz zenginleşme hali olup olmadığını teşhis edebilsin.
Dünyanın olgun demokrasilerindeki saydamlık standardı budur.
Monday 24 May 2010
AKP ve Atatürk
Bugün Anayasa değişikliği paketinin içeriğine bakarken tesadüfen AKP web sitesine girdim. Açılış sayfasında bir Atatürk resmi ve imzası gördüm, ilgimi çekti, tıkladım. Nereye gidiyor dersiniz? Milli Eğitim Bakanlığı web sitesine.
Gülmeli mi, ağlamalı mı? Ya adam gibi özgün malzeme koyun, ya da link koymayın beyler! Bu kadar da göstermelik olmaz ki...
Atatürk ile ilgili yorumu MEB’nin çocuklar için hazırladığı içerikten ibaret olan bir partinin Orta Vadeli Program diye zayıf not alacak bir ev ödevi kıvamında bir ekonomik plan hazırlamasına şaşmamak lazım.
Sırf bu bile referandumda HAYIR oyu vermeye yeter.... : )
Gülmeli mi, ağlamalı mı? Ya adam gibi özgün malzeme koyun, ya da link koymayın beyler! Bu kadar da göstermelik olmaz ki...
Atatürk ile ilgili yorumu MEB’nin çocuklar için hazırladığı içerikten ibaret olan bir partinin Orta Vadeli Program diye zayıf not alacak bir ev ödevi kıvamında bir ekonomik plan hazırlamasına şaşmamak lazım.
Sırf bu bile referandumda HAYIR oyu vermeye yeter.... : )
Davutoğlu'nun Forum Istanbul konuşması
Cuma günü Forum Istanbul’da Ahmet Davutoğlu’nun konuşmasını dinledim.
Verdiği mesajları özetlemek gerekirse:
- Uluslararası sistem katılımcı olmalıdır, zira meşruiyeti katılımcılığından gelir. 2.dünya savaşı sonrası kurulan düzen meşruiyetini ve işlerliğini kaybetmiştir.
- İran meselesi bizi etkiliyorsa söz söyleme hakkına sahibiz. Sonuçlarına katlandığımız süreçlerin akışına da katılmamız gerekir. Söz sahibi olmadığımız kararların salt uygulayıcısı olmamız beklenmesin.
- Bu mantıkla sadece İran değil, Gürcistan krizine de müdahil olduk. Krizleri patlak vermeden yönetmek gerekir. Başka bir örnek, Bosna’daki Bosna-Sırbistan-Türkiye danışma sürecidir.
- Yeni bir Türk vizyonu ortaya koyuyoruz. Köprü olmakla yetinmeyeceğiz. Krizlere tepki veren ve bedek ödeyen ülke olmayacağız. Söz söyleme ve kararlara katılma hakkımızın takipçisi olacağız.
- Biz AB’den daha hızlı, gerekirse saatler içinde hareket edebiliyoruz.
- Türkiye bir merkez ülkedir. Hem Avrupalı, hem Asyalı, hem de Afrikaya komşuyuz. Biz ilgilenmemeye çalışsak da konular bizi ilgilenmeye mecbur bırakıyor. Sırbistan'da Sancak’tan Afganistan'da Belh’e insanlar bizden taleplerde bulunuyor.
- Edirne-Üsküp, Antep-Halep, Musul-D.Bakır, Artvin-Batum hatlarında entegrasyon olması mülteciler yerine işadamlarının seyahat etmesini sağlar.
- Merkez ülke olmanın gereklerini yerine getireceğiz:
o İç siyasi yapıyı doğru yere oturtuyoruz. Özgürlük ve güvenliği vatandaşımıza birlikte vereceğiz.
o Komşularla sıfır sorun: bu konuda naif değilim. Sıfır sorun demek sorun olduğunda üçüncü partileri dahil etmeden sorunu komşumuzla aramızda çözecek kadar yakın bir ilişkiye sahip olmaktır.
o İnsanların serbest dolaşımı: mallar gibi insanlar da serbest dolaşabilmeli, insanımız gerektiğinde istediği ülkeye bir günde gidebilmeli. Almanya-İtalya çizgisi ile Rusya/Hindistan/Çin arasında başka büyük ülke yok, burada işadamlarımızın rahat hareket etme imkanına sahip olmasını sağlamamız gerek.
o AB meselesi: AB üyeliği ile merkez ülke vizyonu arasında çelişki yoktur. AB bölgede daha etkin olmak için bizi almalı. Ama Avrupa’da da katılımcı ve belirleyici olmak istiyoruz.
- Her uluslararası rejim Türkiye’de de izdüşümünü yaratır. Westphalia uzlaşması / Köprülü reformları, Viyana Kongresi / Tanzimat, 1.dünya savaşı / Cumhuriyet, 2.dünya savaşı / Demokrasi. 1990’larda da yeni sayfa açılmalıydı, geciktik.
- Stratejimiz uyarınca BM güvenlik konseyinde, G20’de, Medeniyetler İttifakı’nda, NATO ve Avrupa Konseyi gibi kurumlarda paralel çalışmalar yapıyoruz.
- Sloganımız Atatürk’ün bakışından hareketle: “Hatt-ı diplomasi yoktur, sath-ı diplomasi vardır. O satıh bütün dünyadır.”
Bu şekilde ilk defa BM güvenlik konseyi üyelerinin bölge ülkeleri ve büyük demokrasiler ile istişare etmeden karar almaya çalışmasının gayrımeşru olduğunu açıkça ifade etmiş oldu.
Davutoğlu konuşmasının sonunda salondaki tüm yerli ve yabancı dinleyiciler tarafından ayakta alkışlandı. Bu da sanırım MHP ve CHP’nin de bu konularda farklı düşünmediğine ve bu pozisyonun yabancılara garip gelmediğine işaret ediyor.
Verdiği mesajları özetlemek gerekirse:
- Uluslararası sistem katılımcı olmalıdır, zira meşruiyeti katılımcılığından gelir. 2.dünya savaşı sonrası kurulan düzen meşruiyetini ve işlerliğini kaybetmiştir.
- İran meselesi bizi etkiliyorsa söz söyleme hakkına sahibiz. Sonuçlarına katlandığımız süreçlerin akışına da katılmamız gerekir. Söz sahibi olmadığımız kararların salt uygulayıcısı olmamız beklenmesin.
- Bu mantıkla sadece İran değil, Gürcistan krizine de müdahil olduk. Krizleri patlak vermeden yönetmek gerekir. Başka bir örnek, Bosna’daki Bosna-Sırbistan-Türkiye danışma sürecidir.
- Yeni bir Türk vizyonu ortaya koyuyoruz. Köprü olmakla yetinmeyeceğiz. Krizlere tepki veren ve bedek ödeyen ülke olmayacağız. Söz söyleme ve kararlara katılma hakkımızın takipçisi olacağız.
- Biz AB’den daha hızlı, gerekirse saatler içinde hareket edebiliyoruz.
- Türkiye bir merkez ülkedir. Hem Avrupalı, hem Asyalı, hem de Afrikaya komşuyuz. Biz ilgilenmemeye çalışsak da konular bizi ilgilenmeye mecbur bırakıyor. Sırbistan'da Sancak’tan Afganistan'da Belh’e insanlar bizden taleplerde bulunuyor.
- Edirne-Üsküp, Antep-Halep, Musul-D.Bakır, Artvin-Batum hatlarında entegrasyon olması mülteciler yerine işadamlarının seyahat etmesini sağlar.
- Merkez ülke olmanın gereklerini yerine getireceğiz:
o İç siyasi yapıyı doğru yere oturtuyoruz. Özgürlük ve güvenliği vatandaşımıza birlikte vereceğiz.
o Komşularla sıfır sorun: bu konuda naif değilim. Sıfır sorun demek sorun olduğunda üçüncü partileri dahil etmeden sorunu komşumuzla aramızda çözecek kadar yakın bir ilişkiye sahip olmaktır.
o İnsanların serbest dolaşımı: mallar gibi insanlar da serbest dolaşabilmeli, insanımız gerektiğinde istediği ülkeye bir günde gidebilmeli. Almanya-İtalya çizgisi ile Rusya/Hindistan/Çin arasında başka büyük ülke yok, burada işadamlarımızın rahat hareket etme imkanına sahip olmasını sağlamamız gerek.
o AB meselesi: AB üyeliği ile merkez ülke vizyonu arasında çelişki yoktur. AB bölgede daha etkin olmak için bizi almalı. Ama Avrupa’da da katılımcı ve belirleyici olmak istiyoruz.
- Her uluslararası rejim Türkiye’de de izdüşümünü yaratır. Westphalia uzlaşması / Köprülü reformları, Viyana Kongresi / Tanzimat, 1.dünya savaşı / Cumhuriyet, 2.dünya savaşı / Demokrasi. 1990’larda da yeni sayfa açılmalıydı, geciktik.
- Stratejimiz uyarınca BM güvenlik konseyinde, G20’de, Medeniyetler İttifakı’nda, NATO ve Avrupa Konseyi gibi kurumlarda paralel çalışmalar yapıyoruz.
- Sloganımız Atatürk’ün bakışından hareketle: “Hatt-ı diplomasi yoktur, sath-ı diplomasi vardır. O satıh bütün dünyadır.”
Bu şekilde ilk defa BM güvenlik konseyi üyelerinin bölge ülkeleri ve büyük demokrasiler ile istişare etmeden karar almaya çalışmasının gayrımeşru olduğunu açıkça ifade etmiş oldu.
Davutoğlu konuşmasının sonunda salondaki tüm yerli ve yabancı dinleyiciler tarafından ayakta alkışlandı. Bu da sanırım MHP ve CHP’nin de bu konularda farklı düşünmediğine ve bu pozisyonun yabancılara garip gelmediğine işaret ediyor.
Friday 14 May 2010
Demokrasinin 60.yılı
Bugün Türkiye'deki ilk demokratik iktidar değişiminin 60.yıldönümü. Herkese kutlu olsun.
Hem yeni bir siyasi hareketi "yeter, söz milletindir" söylemi ile iktidara taşıyan Celal Bayar, Adnan Menderes ve dönemin DP mensuplarının; hem de iktidarı huzur ve barış içinde seçimleri kazanan rakiplerine devreden İsmet İnönü, Şemsettin Günaltay ve dönemin CHP mensuplarının ruhları şad olsun.
Bugünkü siyasi liderlerimizin de Mayıs 1960 günlerini değil Mayıs 1950 günlerini örnek alacak olgunluğu göstermelerini temenni ediyorum.
Hem yeni bir siyasi hareketi "yeter, söz milletindir" söylemi ile iktidara taşıyan Celal Bayar, Adnan Menderes ve dönemin DP mensuplarının; hem de iktidarı huzur ve barış içinde seçimleri kazanan rakiplerine devreden İsmet İnönü, Şemsettin Günaltay ve dönemin CHP mensuplarının ruhları şad olsun.
Bugünkü siyasi liderlerimizin de Mayıs 1960 günlerini değil Mayıs 1950 günlerini örnek alacak olgunluğu göstermelerini temenni ediyorum.
Thursday 6 May 2010
İsraf
İnatçı AKP yönetimi sayesinde TBMM son yirmi yılın en büyük vakit ve enerji israfını gerçekleştirdi. Demokrasi ve insan hakları konusunda ülkemize hiç bir yeni kazanım getirmeyen bir anayasa değişikliğine geceli gündüzlü bir ay ayrıldı. Yeni Türk Ticaret Kanunu üzerinde çalışılsa daha iyi olmaz mıydı?
Subscribe to:
Posts (Atom)